 |
|
|
|
Ίδρυση σχολείων - Θάνατος Καποδίστρια Ο Κοκκώνης εν τω μεταξύ εις το κεντρικό σχολείο της Αίγινας το οποίο ίδρυσε ο Καποδίστριας, για να μαζέψει εκεί όσους θα μάθαιναν γράμματα, να μαζέψει τα ορφανά, να κάμει επαγγελματικό τμήμα για την μόρφωση, εκεί η πρώτη βιβλιοθήκη, εκεί το πρώτο μουσείο, από κει ξεκίνησε όλη η πνευματική κίνηση της Ελλάδος (το κτίριο σήμερα στεγάζει τους βαρυποινίτες). Σ' αυτό το κτίριο, που έχει ακόμη στο υπέρθυρό του την προμετωπίδα με την αφιέρωση του Καποδίστρια, σ' αυτό το κτίριο μέσα ο Κοκκώνης ιδρύει ένα αλληλοδιδακτικό σχολείο με 500 παιδιά και συγχρόνως ένα πρότυπο σχολείο, ένα διδασκαλείο εις το οποίο διδάσκει τους δασκάλους πώς να εφαρμόσουν το νέο αυτό σύστημα ώστε σε λίγο καιρό με πολύ επίβλεψη να μπορέσουν να ξαπλώσουν την παιδεία στον λαό. Δεν μπορείτε να φαντασθείτε πόσος κόπος χρειαζόταν τότε. Διάβασα κάποτε ότι μερικοί, που ενεγράφησαν στο Πανεπιστήμιό μας για πρώτη φορά, δεν ήξεραν ούτε καν ανάγνωση. Μήπως εκείνοι που πήγαιναν να γίνουν δάσκαλοι ήξεραν. Έπρεπε από τον Ελληνικό λαό να διαλέξει και να βρει εκείνους που θα μάθαιναν τους άλλους. Η δυσκολία ήταν μέγιστη κι όμως ο Κοκκώνης ακούραστα εργαζότανε γι' αυτήν. Είχε και την συμπαράσταση του Καποδίστρια που ενδιαφερόταν επίσης πάρα πολύ για την παιδεία την αληθινή του Έθνους. Ο Καποδίστριας εν τω μεταξύ σκοτώνεται. Υπάρχει μια μεγάλη ανωμαλία πολιτειακή. Τα σχολεία αδρανούν λιγάκι κι ο Κοκκώνης διορίζεται εν τω μεταξύ επιθεωρητής των Αρχαιοτήτων εις την Σύρα αφού προσέφερε τα σέβη του εις τον Όθωνα ως πληρεξούσιος της επαρχίας του (Κυνουρίας). Εις την Σύρα γνωρίζει και την Θεοδώρα Περάνου ή Περίνου, μια Μικρασιάτισσα κοπέλα, η οποία είχε γεννηθεί στην Έφεσο κι είχαν φύγει κι ήρθαν στην Ελλάδα, την παντρεύεται. Σε λίγο απαλλάσσεται από τα καθήκοντά του του Εφόρου Αρχαιοτήτων αλλά εξακολουθεί να μένει στην Σύρα της οποίας έχει οργανώσει και το πρώτο αρχαιολογικό μουσείο. Σε λίγο παίρνει κατά το 1835 ένα βιαστικό έγγραφο από την Αθήνα. Παρακαλείσθε ανυπερθέτως να 'ρθείτε γρήγορα εδώ να αναλάβετε την διεύθυνση του διδασκαλείου. Πώς είχε γίνει τώρα η διεύθυνση του διδασκαλείου; Ξέρετε όλοι οι εκπαιδευτικοί το Νόμο του 1835, είναι ο Νόμος που ορίζει ότι η παιδεία, η στοιχειώδης, η δημοτική, είναι υποχρεωτική εις όλους ανεξαιρέτως και ότι είναι δωρεάν. Είναι ο περίφημος Νόμος της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως εις τον οποίον έχει συνεργασθεί και ο Κοκκώνης. Όταν ο Όθων ήλθε, διόρισε μια δεκαμελή Επιτροπή για να συντάξει τον Νόμο περί παιδείας. Ένας από τα δέκα μέλη ήταν ο Κοκκώνης. Ασφαλώς είναι μέσα στο πνεύμα του και η εργασία του, όπως ήταν μέλος και της Συντακτικής Επιτροπής για το Σύνταγμα της Ελλάδος το πολιτειακό. Έγινε και συντάκτης του πολιτεύματός μας στο Ναύπλιο. Με μία τέτοια κατάρτιση καλείται τώρα να συνεχίσει το έργο του διδασκαλείου που ιδρύθηκε το 1834, που διορίστηκαν αμέσως οι καθηγητές του και που ένας από τους καθηγητές του ήταν ο δικός Κρητικός ο περίφημος Μισαήλ Αποστολίδης. Όταν ήρθε ο Κοκκώνης στην Αθήνα, στην αρχή προσωρινός Διευθυντής και έπειτα οριστικός Διευθυντής, οργανώνει το πρώτο αυτό και μόνο διδασκαλείο του κράτους, το Βασιλικό Διδασκαλείο, οργανώνει τον κανονισμό του, οργανώνει τα μαθήματά του, οργανώνει τις ώρες του, οργανώνει τον τρόπο λειτουργίας του και συγχρόνως τα διευθύνει. Ο διευθυντής του Διδασκαλείου τότε είχε και την θέση του Επιθεωρητού των Δημοτικών Σχολείων. Πρέπει λοιπόν και στο Διδασκαλείο να συνεργάζεται με τους συναδέλφους του, να διδάσκει, να επιβλέπει τους μαθητές του, να κάνει τις εξετάσεις των δασκάλων που πρόκειται να 'ρθουν και συγχρόνως να επιθεωρεί τα σχολεία εις τα οποία βέβαια δεν πηγαίνει ούτε με τ' αμάξι ούτε με το σιδηρόδρομο. Θα πηγαίνει πολλές φορές με ζώα, θα πηγαίνει πολλές φορές και με τα πόδια. Τι δραστηριότης χρειάζεται γι' αυτό το πράγμα το φαντάζεσθε. Συγχρόνως έχει και την οικογένειά του. Έχει την γυναίκα του και τα πρώτα παιδιά του τα οποία αρχίζουν να γεννιούνται. Εις όλα αυτά κατορθώνει να επαρκεί ο Κοκκώνης. Διότι έχει την αρχή και την πίστη ότι πρέπει κανείς να χρησιμοποιεί τον καιρό του χωρίς να τον χάσει. Όταν κερδίζουμε τον καιρό μας αντί να τον χάνουμε, ο καιρός είναι αρκετός για να κάνουμε κάτι. Μ' αυτήν την φειδώ του χρόνου, που συνιστά και στους δασκάλους να έχουν παρόμοια επιγραφή στα σχολεία τους, και με την τάξη στην ζωή του, που και για την τάξη επίσης παραγγέλλει στους δασκάλους να έχουν την επιγραφή. "Μία θέσις δια κάθε πράγμα, κάθε πράγμα εις την θέσιν του" κατορθώνει και διδάσκει και επιθεωρεί και συγγράφει και συγχρόνως και πειραματίζεται. Εις το Διδασκαλείο θέλει να βελτιώσει την μέθοδό του ή την διδακτική. Κάνει πειράματα πρώτα εις το πρότυπο σχολείο του Διδασκαλείου. εκεί που είναι οι μαθητές κάνει τις πρακτικές του διδασκαλίες. Εφαρμόζει κατόπιν αυτά τα πειράματα και σε σχολεία έξω από το Διδασκαλείο. Κι όταν πείθεται ότι πηγαίνουν καλά κι ότι είναι σωστά τότε κάνει τις αλλαγές στον οδηγό της αλληλοδιδακτικής του οποίου εκδίδει μία νέα έκδοση. Εκδίδει και πίνακες αλληλοδιδακτικούς. Η αλληλοδιδακτική μέθοδος είχε αυτό το καλό για τους γονείς. Δεν ανάγκαζε το παιδί να παίρνει βιβλία, να τα 'χει στο σπίτι. Τα βιβλία ήταν οι πίνακες με μεγάλα γράμματα κρεμασμένοι στον τοίχο σε κάθε ημικύκλιο μπροστά δηλαδή σε κάθε εννέα παιδιά. Το ημικύκλιο μάλιστα ήταν αληθινό ημικύκλιο. Στο σχολείο της Ύδρας είχανε ένα σιδερένιο χαλκά ο οποίος σηκωνόταν και στερεωνόταν στον τοίχο ότι τα παιδιά έλειπαν και ότι τα παιδιά ερχότανε, κατέβαινε κάτω ούτως ώστε τα παιδάκια να στέκουν πραγματικά κύκλο γύρω-γύρω. Λοιπόν σε κάθε ημικύκλιο απέναντι έπρεπε να στέκει ένας πίνακας. Οι πίνακες έπρεπε να είναι πολλοί. Προ καιρού μου έδειξε εις τας Αθήνας κάποιος κύριος Γεώργιος Λαδάς, ένας θησαυρός από απόψεως γνώσεων του Ελληνικού εντύπου και συλλέκτης μαζί, είχε μία τεράστια συλλογή και μάλιστα εκείνος μου έδειξε το αλφαβητάριο του Κόκκωνα Σμυρναίου του 1817 διότι καμμία μας άλλη βιβλιοθήκη δεν το έχει. Εκείνος μου έδειξε προ καιρού και αλληλοδιδακτικούς πίνακες τυπωμένους εις το Λονδίνο από τον Μισιονάριους οι οποίο ερχότανε εδώ στην Αθήνα. Και όταν τα δεις αυτά τα πρώτα βιβλία των παιδιών μας καταλαμβάνεσαι από μια ιερή συγκίνηση όταν βλέπεις τα γράμματα τα μεγάλα με τα οποία έπρεπε οι πατέρες μας με πολύ κόπο και των πρωτοσχόλων και δικό τους και των δασκάλων να μάθους τα γράμματα. Αυτοί οι πίνακες κρεμότανε στους τοίχους όπως κρέμονται οι χάρτες. Τα παιδιά τους έβλεπαν και διάβαζαν εκεί και στο σπίτι τους όταν πήγαιναν δεν είχαν βιβλία να πάρουν. Δεν είχε ο πατέρας ανάγκη να αγοράσει βιβλία με τα χρήματα τα οποία άλλωστε και δεν είχε.
|