 |
|
|
|
Οι σπουδές - Η αλληλοδιδακτική μέθοδος Κάποιος συγγραφέας αλφαβηταριού, εκείνης της εποχής, λέγει ότι εβασανιζόμασταν πέντε χρόνους να μάθωμε να "κακοαναγνώθωμεν". Και όσοι από μας είχαν κανένα γέρο παππού παπά, θα τον άκουσαν να λέγει, όπως ο δικός μου ο παππούς, ότι τον έπαιρνε ο πατέρας του ο παπάς στο χωράφι με της μέρας τ' άστρο και εκεί στο χωράφι που τον έμαθα να κάνει αλέτρι, να ζευγαρίζει, τον μάθαινε και γράμματα. Την οκτώηχο με τον Σταυρό βοήθεια αρχίζανε. Έτσι αρχίζανε και τότε. Άλφα, βήτα, γάμα κλπ. Ήταν η λεγομένη μέθοδος του καπακισμού. Τα παιδιά έπρεπε να μάθουν συνθετικά τις συλλαβές: βήτα, λάμδα, έψιλον: βλέ. Από τα τρία αυτά ονόματα των γραμμάτων του αλφαβήτου ως το "βλ" η απόσταση είναι μεγάλη. Για το παιδί είναι ένας σκόπελος. Κι ο Κοκκώνης σκέφθηκε να μην τους τα λέει ολόκληρα τα ονόματα του αλφαβήτου παρά να λέει: α, β, αβ. Αυτό λέγεται γραμματισμός. Ήταν μια καινοτομία μέγιστη. Τ' αποτελέσματά της τα καλά, ο Κοκκώνης τα είδε, το παιδάκι που δίδασκε έμαθε πολύ γρήγορα τα γράμματα, γρηγορότερα από τα άλλα παιδιά. Και τότε με την έφεση που είχε να βοηθήσει και τους άλλους τυπώνει ένα αλφαβητάριο. Μικρό στο σχήμα με μεγάλη οικονομία χαρτιού αλλά πολυτιμότατο από απόψεως διδακτικής, γιατί εγκαινιάζει μια νέα μέθοδο που θα ευκολύνει την ανάγνωση. Έγινε και στην Γερμανία κάτι παρόμοιο από κάποιον άλλο παιδαγωγό του οποίου το όνομα είναι γνωστό σ' όλους του Γερμανούς δασκάλους. Του Κοκκώνη το όνομα ήταν άγνωστο, που και μόνο αυτό θα αρκούσε να τον κάνει ένδοξο στην παιδαγωγική, επί τόσους χρόνους, επί τόσες δεκαετηρίδες. Ο ίδιος εννοείται, δεν έδωσε τεράστια σημασία στο έργο του αυτό γιατί το νόμιζε αυτονόητο. Κι όπως ήταν τέτοιος νέος εξαίρετος με ήθος, πρωτοπόρος, τον κάλεσε μία πλούσια οικογένεια, του Απόστολου Παπά, να διδάξει τους δυο γιους του. Τον πήρε ως οικοδιδάσκαλο. Εν τω μεταξύ ετοιμαζόταν επανάστασις. Το αλφαβητάριο του Κοκκώνη βγήκε το 1817 στην Πόλη. Το 1821 η επανάστασις αρχίζει. Ο Παπάς στέλνει τ' αγόρια του στο Παρίσι. Ο Κοκκώνης επιστρέφει στην Σμύρνη, στον πατέρα του. Μένει εκεί κανένα χρόνο αλλά οι Τούρκοι, όπως θα θυμάστε από παλιές διηγήσεις των πατέρων μας και των παππούδων μας, όπου ήταν ένας Έλληνας που άξιζε τον είχαν στο μάτι. Κάποιος ειδοποίησε τον Κοκκώνη ότι κινδυνεύει κι ο Κοκκώνης κρύφτηκε στο σπίτι ενός υπαλλήλου τους κοντά στην θάλασσα στου "Φασουλά" το χάνι, σε μια μάντρα που κατοικούσαν πολλοί χριστιανοί και τον πήρε κατόπιν μια Αυστριακή Φρεγάτα με το όνομα "Λειψία" και τον έφερε στην Ύδρα. Η οικογένεια Παπά, από την Πόλη, ήθελε να πάει ως το Παρίσι να συντροφέψει τα παιδιά της και το ήξερε αυτό ο Κοκκώνης. Από την Ύδρα, ποιός ξέρει πώς, ίσως μέσω Μασσαλίας, μπόρεσε και πήγε στο Παρίσι, βρήκε τους μαθητές του της Πόλης κι άρχισε να τους σπουδάζει, να τους επιβλέπει στις σπουδές των και να σπουδάζει και ο ίδιος και να σκέφτεται διαρκώς πώς θα ωφελήσει την Ελλάδα που προσπαθεί να αποτινάξει τον Τουρκικό ζυγό και να αποχτήσει την ελευθερία της μια μέρα. Σπουδάζει ο ίδιος Παιδαγωγικά εις το διδασκαλείο του Παρισιού. Καθηγητής είναι κάποιος Παιδαγωγός Σαραζέν ο οποίος διδάσκει την αλληλοδιδακτική μέθοδο. Η αλληλοδιδαχτική μέθοδος έχει έλθει από την Αγγλία στην Ευρώπη με τεράστιες ελπίδες ότι θα ξαπλώσει πολύ γρήγορα την μόρφωση στον λαό. Στην αλληλοδιδαχτική μέθοδο ένας δάσκαλος μπορεί να έχει ένα σχολειό με 300, 500 και 1000 παιδιά. Να τα διδάσκει όχι ο ίδιος αυτοπροσώπως όλα. Διαλέγοντας τους καλύτερους μαθητές τους μαθαίνει κάθε φορά ένα ορισμένο μέρος από την μόρφωση που πρέπει να δώσει, ορισμένα γράμματα του αλφαβήτου, ορισμένες συλλαβές, ορισμένες λέξεις, ορισμένες φράσεις κι' αυτά τα παιδιά, οι πρωτόσχολοι, παίρνουν εννιά-εννιά μικρά παιδιά και τα μαθαίνουν. Κι έτσι σιγά-σιγά με την βοήθεια των καλυτέρων μαθητών προχωρεί η Παιδεία. Ο εφευρέτης της μάλιστα, που εμπνεύστηκε την εφεύρεσή της από παλιά Ινδικά σχολεία στο Μαδράς, ελπίζει ότι σε χίλια χρόνια μέσα η αλληλοδιδαχτική του μέθοδος θα έχει κατακτήσει την υφήλιο γιατί είναι μια μέθοδος φτηνή. Σ' ένα κτίριο μεγάλο μπορείτε να στεγάσετε πολλά παιδιά μ' ένα δάσκαλο και με πολλούς πρωτόσχολους. Έτσι ο Κοκκώνης σπουδάζει την αλληλοδιδακτική μέθοδο στο Παρίσι. Συγχρόνως όμως παρακολουθεί ολόκληρη την κίνηση των Εθνών που γίνεται γύρω του. Τι έχει γίνει με την ανεξαρτησία της Αμερικής. Τι έχει γίνει εκεί και βλέπει, ότι η Ελλάδα που ελπίζουμε ότι μια μέρα θα είναι ελεύθερη έχει ανάγκη από οργάνωση πολιτειακή και πρέπει να την βοηθήσει. Λέγει μάλιστα στον πρόλογό του, στο περίφημο αυτό σύγγραμμά του, ότι "ούτε μαχητικότητα μου εχάρισεν η φύσις, ούτε σωματική ρώμην έχω και μάλιστα είμαι και άρρωστος συχνά. Εκείνο που έτυχα να μάθω είναι ολίγες γνώσεις. Απ' αυτές τις ολίγες γνώσεις θα προσφέρω κι εγώ κάτι στον τόπο μου για να κάνω το χρέος μου απέναντι της πατρίδος μου". Και συγγράφει ένα περίφημο σύγγραμμα "Περί Πολιτειών".
|