 |
|
|
|
Εισαγωγή - Τα πρώτα χρόνια «Κυρίες και Κύριοι, Προ ολίγου ήρθα από το Μεραμπέλλο. Προ οχτώ ημερών ήμουν στην Ιεράπετρα, προ δεκαπέντε στην Σητεία. Επέρασα εν τω μεταξύ και από την Νεάπολη. Ήρθα σε επαφή με τους δασκάλους και βλέπω, με μεγάλη μου χαρά, ότι η φλόγα η παλιά που έκαιγε τον Κοκκώνη καίει και τους σημερινούς μας δασκάλους και Επιθεωρητές και κείνους που διδάσκουν ήδη και κείνους που διδάσκουν ακόμη στις Παιδαγωγικές μας Ακαδημίες. Αυτό είναι ένα ευχάριστο γεγονός, γιατί δεν υπάρχει τίποτε πιο αναγκαιότερο στην ανθρωπότητα ολόκληρη και στην Ελλάδα και σε κάθε της πόλη και κάθε της χωριό, από την παιδεία. Ένας τέτοιος εργάτης της παιδείας εστάθηκε ο Ιωάννης Κοκκώνης, ο πρώτος μας παιδαγωγός, που θ' αποτελέσει το θέμα της σημερινής μας ομιλίας. Στον Ιωάννη Κοκκώνη χρωστεί η Ελλάδα πολλά. Του τα πληρώνει εκατό χρόνια μετά τον θάνατό του, εορτάζοντας εφέτος την εκατονταετηρίδα του. Το έτος 1964-65 έχει καθιερωθεί ως έτος Ιωάννου Κοκκώνη. Για να μπορέσωμε να καταλάβωμε το έργο του, θα πρέπει να μεταφερθούμε πνευματικά εις την Ελλάδα που παλεύει να ελευθερωθεί από τον Τουρκικό ζυγό και από την αμάθεια. Ότι της πρόσφερε το κρυφό σχολειό επί τόσους αιώνες, το πρόσφερε με την γλώσσα και με την θρησκεία. Ο Κοκκώνης το αναγνωρίζει ωραιότατα, ότι πολιτικές αρετές ο Ελληνικός λαός δεν μπορούσε να 'χει γιατί ήταν υπόδουλος και το κράτος ήταν εχθρικό προς αυτόν δεν μπορούσε ποτέ τότε να το αγαπήσει και όφειλε μάλιστα να μην το αγαπά. Είχε όμως την γλώσσα και την θρησκεία να τον ενώνει, ως γένος, ως φυλή και να αναζωπυρώνει μέσα του την λαχτάρα της ελευθερίας και την μνήμη της μόρφωσής του της παλιάς. Κατά το τέλος του 18ου και την αρχή του 19ου αιώνα, ολόκληρη η Ελλάδα βράζει από ενθουσιασμό για παιδεία, για ελευθερία. Στις διάφορες πόλεις, μικρές και μεγάλες, ιδρύονται σχολεία μόνο και μόνο για να μορφωθούν, να 'ναι άξιοι ν' αποκτήσουν την ελευθερία και άξιοι να την κρατήσουν κατόπιν. Εκείνα τα χρόνια μεγαλώνει και ο Κοκκώνης. Γεννάται κατά το 1793 περίπου στο Καστρί του Αγίου Πέτρου, στην Κυνουρία, στην Πελοπόννησο. Η οικογένεια του είναι μια αρχοντογενιά πλούσια. Έχει πολλά κτήματα. Κάποια διαφορά με την οικογένεια Μαυρομιχάλη αναγκάζει την οικογένεια του, να πάει στο Παρίσι. Τότε ακόμη λέγονται Κόκκωνες. Βρίσκονται εκεί περίπου κατά την Γαλλική επανάσταση. Όταν επιστρέφουν εις την πατρίδα τους οπίσω, ο Πρόεδρος της Κοινότητος έχει καταχρασθεί ένα μέρος της περιουσίας τους και ο πατέρας του Ιωάννου Κοκκώνη, ο Παναγιώτης φεύγει με τα παιδιά του και έρχεται στην Σμύρνη. Στην Σμύρνη πρέπει να ζήσει. Ιδρύει μύλους, αλευρόμυλους, ιπποκίνητους μάλιστα που τους έλεγαν αλογόμυλους και ένα κατάστημα στο οποίο θα πουλάει τα αλεύρια. Ο γιος του Ιωάννης Κοκκώνης φοιτά στην περίφημα και δοξασμένη Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης. Επιμελής όπως είναι, μαθαίνει άριστα και τα αρχαία Ελληνικά και τους συγγραφείς μας και του Λατίνους κι έρχεται κατόπιν στην Πόλη. Το αγόρι αυτό, που έρχεται στην Πόλη για να μορφωθεί περισσότερο, έχει μέσα του αυτό το δαιμόνιο του δασκάλου. Αυτή την ανάγκη αισθάνεται μέσα του ο Κοκκώνης και υπείκοντας σ' αυτήν αναλαμβάνει να διδάξει ένα εξάχρονο κοριτσάκι τα πρώτα γράμματα ανάγνωση που ήταν δυσκολότατη.
|